Những đợt kinh tế đi xuống tồi tệ nhất trong lịch sử thế giới thường đi sau thời kỳ đầu cơ đất do tín dụng dễ dãi từ phía các ngân hàng.
Việc kinh
tế Mỹ chấn động trong thời gian gần đây không khiến các nhà sử học ngạc nhiên.
Nhà lịch sử
Philip J Anderson đưa ra phân tích về các đợt bong bóng bất động sản trong suốt
lịch sử Mỹ.
Ông
Anderson viết: “Trong lịch sử Mỹ, bong bóng bất động sản cứ 18 năm lại xảy ra
một lần. Những đợt kinh tế đi xuống tồi tệ nhất trong lịch sử thế giới thường
đi sau thời kỳ đầu cơ đất do tín dụng dễ dãi từ phía các ngân hàng.”
Chính quyền
liên bang Mỹ bắt đầu bán đất vào năm 1800. Từ đó đến nay, cứ 18 năm một lần lại
có một đợt thị trường nhà đất lập đỉnh rồi xuống đáy.
Thời kỳ thị
trường bùng nổ và xì hơi năm 1837, thị trường chứng khoán lập đỉnh chỉ ngay
trước khi bong bóng trên thị trường nhà đất xì hơi, xu thế này cũng đang diễn
ra trong thời kỳ hiện nay.
Hậu quả,
các ngân hàng sau đó mua gom mạnh vàng, bạc và giữ tiền mặt trong suốt nhiều
năm.
Sau cơn sốt
vàng năm 1849, tín dụng ngân hàng tăng trưởng nóng.
Đến thập
niên 1850, một quá trình tăng trưởng bùng nổ và rồi xì hơi đã bắt đầu. Kinh tế
Mỹ đã cần đến cả một cuộc nội chiến để đưa nền kinh tế ra khỏi những khó khăn.
Năm 1857,
lãi suất bất ngờ tăng cao và vào những năm sau đó xuống thấp đến bất ngờ.
Một lần
nữa, các ngân hàng lại mua gom tài sản ví như bạc hay vàng.
Năm 1873,
lại một cuộc khủng hoảng khác xẩy ra (từng được dự báo khi giá cổ phiếu giảm
mạnh) dẫn đến 4 năm biến động mạnh sau đó thị trường rơi xuống đáy. Lãi suất
duy trì dưới mức trung bình trong khoảng thời gian trên.
Vào năm
1893, khủng hoảng lại đến và 5 năm sau thị trường chưa phục hồi.
Thêm một
lần nữa, lãi suất vẫn ở mức thấp trong suốt thập niên 1890.
Cuộc khủng
hoảng tồi tệ nhất diễn ra vào năm 1929 dẫn đến Đại Khủng hoảng. Tín dụng ngân
hàng;giá các loại nhà đất được coi như tài sản đảm bảo giảm suốt thập niên
1930.
Mãi đến
thập niên 1950, sau khi Chiến tranh thế giới thứ Hai kết thúc, quy trình tăng
trưởng của nền kinh tế và bất động sản lại bắt đầu. Năm 1974, thị trường chứng
khoán lập đáy sau khi thị trường chấn động.
Năm 1974
đến năm 1992, chu kỳ hình thành bong bóng và sụp đổ lại diễn ra.
Từ đáy thị
trường vào năm 1991, thị trường lập đỉnh cao vào năm 1992 và lãi suất ở mức
thấp cho đến năm 1994.
Xu thế lại
tiếp diễn: diễn biến thị trường tính đến ngày 16/09/2011. Thị trường hồi phục
mạnh sau khi Fed can thiệp vào và Dow Jones lập mức cao chưa từng có.
Anderson nhấn mạnh rằng nếu thị trường xuống
mức thấp hơn so với mức đáy vào năm 2009, quy trình hiện tại sẽ còn tiếp tục
biến động.
Xuân Mai
